دانلود مقاله نگرشی بر تاریخ گزیده اثر حمد الله مستوفی
مقدمه
در قرن هشتم و در عهد حکومت ایلخانان در سال ۶۸۵ هجری ، ادیب و مورخ و جغرافی دانی برجسته به نام حمد الله مستوفی دیده به جهان گشود. وی از آغاز جوانی بنابر سیرت آبادی و اجداد خود به خدمت دیوانی اشتغال داشت. از آثار ارزنده‌ی وی “کتاب تاریخ” گزیده است که آن را در سال ۷۳۰ هـ . در خلاصه‌ی تاریخ عالم بنام خواجه غیاث الدین محمد تالیف نمود . این کتاب در تاریخ عمومی و تاریخ اسلام و تاریخ ایران تا عهد مولف ( دوره‌ی ایلخانان ) است و در پایان آن دو باب در تاریخ علما و شعرای عرب و عجم و دیگری در تاریخ قزوین و ذکر تراجم رجال آن شهر بر کتاب افزوده شد که خاص از باب اطلاع بر احوال و رجال و علم و ادب دارد.[۱]
از مراتب اهمیت این کتاب آن است که ادوارد برون [۲]و نیکلسن [۳] ترجمه‌ی خلاصه‌یی از آن را به انگلیسی ارائه داده اند و نیز ادوارد برون قسمت مربوط به احوال شعرای ایران را از این کتاب جداگانه در سالهای ۱۹۰۰-۱۹۰۱ به انگلیسی ترجمه و در مجله‌ی انجمن پادشاهی انگلیس منتشر کرد.
حمد الله مستوفی در آثار خویش در خصوص خود و خاندانش اطلاعات ارزنده ای ارائه داده است و در کتاب تاریخ گزیده شرح نسبتاً دقیقی در مورد اصل و خانواده‌ی خود بدست داده است و اصل خود را عرب معرفی می کند و شجره‌ی خود را به حربن یزید ریاحی می رساند.[۴] وی از یک خاندان کهن مستوفیان قزوین بود که‌یکی از اجداد او به نام فخرالدوله ابومنصور کوفی در سال ۲۲۳ هجری به حکومت قزوین منصوب شد و از آن پس ، خاندانش در این شهر باقی ماندند و همه به عنوان مستوفی قزوین ادامه‌ی حیات دادند. پدر وی نیز با همین سمت مستوفی دستگاه ایلخانان بود. وی از حواشی رشیدالدین فضل الله بود و با سمت استیفاء کارهای دیوانی می کرد و برادرانش متصدی مشاغل دولتی و صاحب ثروت و دستگاه بودند و چون استیفاء و مشاغل مهم دیوانی در آن زمان نیاز به داشتن تعلیمات کافی در ادب و تاریخ بود پس افراد خانواده وی و خود او از چنین تربیت با ارزشی بهره مند بودند.
از وی سه اثر برجای مانده که در جای خود به ویژگیهای آنها اشاره می شود ولی کتاب تاریخ گزیده‌ی وی یک اثر تاریخی و ادبی محسوب می گردد که در این مقاله سعی شده است تا به صورت اجمالی مورد بررسی قرار گیرد .
–
فهرست مطالب
مقدمه ۳
وضعیت اجتماعی و ادبی عصر حمد الله مستوفی ۵
علل برتری کتاب تاریخ گزیده ۷
مباحث و قسمت های تشکیل دهنده تاریخ گزیده ۹
مآخذ تاریخ گزیده ۱۱
نام و موضوع تاریخ گزیده ۱۱
چگونگی نثر تاریخ گزیده ۱۲
بررسی اثر از لحاظ سبک شناسی ۱۶
موضوع ها و انواع نثر فارسی دردوره ایلخانان ۱۷
بررسی مضامین و موضوعات اثر ۱۹
چند نکته در مورد اثر حمد الله مستوفی ۲۱
فهرست منابع و مآخذ ۲۴
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 26
مطالب مرتبط