مقاله عدالت در قرآن

دانلود مقاله عدالت در قرآن تحقیق مقاله درباره عدالت در قرآن اهمیت عدالت در اسلام فطرت انسان عدالت در رفتار با همسر آیات عدالت در قرآن عدالت در قرآن کریم عدالت خدا در قرآن عدالت الهی در قرآن آیات قرآنی در مورد عدالت عدالت اجتماعی در قرآن آیه قرآن در مورد عدالت تحقیق در مورد عدالت در قرآن

چکیده:

قرآن کتابی است آسمانی، که دستورات زندگی، چگونه زیستن برای سعادت دنیا و آخرت در آن نهفته است و عدالت که یکی از مفاهیم با ارزش این کتاب می‌باشد از آغاز خلقت تا ابد جایگاه ارزشی خود را نزد بشر حفظ کرده است ودقیقاً به خاطر ذات عدالتخواهانه آدمی که ریشه در صفات پروردگار دارد انبیاء الهی مبعوث شدند تا آدم سرگشته را به راه حق و برقراری عدل که یکی از اصول اعتقادی و اصلی‌ترین اهداف پیامبران بود بازگردانند. به سبب اهمیت عدالت و بررسی آن در جهت پی‌بردن به توازن، و تعادل و تناسب خلقت جهان و نیز پی‌بردن به صفت حق تعالی، جهت شناخت هر چه بیشتر ذات پاکش، بارها به این مطلب تأکید شده است.

برای بیان مفهوم عدالت از دو واژه مهم عدل و قسط استفاده شده است که با بررسی انجام شده در تعدادی آیه مطالب آمده است. علاوه بر آن مشتقات این دو واژه نیز، در برخی آیات آمده است. که با تدبیر و تأمل دقیقی می‌توان به اهمیت و ارزش آن پی برد.

آنچه که در این تحقیق و بررسی از منظر شما می‌گذرد خلاصه بسیار مختصری است از مفهوم عدالت و بررسی آن در آیات قرآن و روایات. تا راهگشایی باشد برای انسانهایی که جویای درک واقعی این مهم هستند برای رسیدن به جامعه عدلی تلاش می‌نمایند.

–

آفرینش‌ جهان هستی بر اساس عدالت:

و خلق الله السموات و الارض بالحق: و خداوند آسمان‌ها و زمین را بازیچه خلق نکرده بلکه به حق آفریده است^[۱].

عدل الهی چون صفت حق تعالی است در عین واقعی بودن و کامل بودن، یکی از اصول آفرینش نیز می‌باشد.

باید دانست که علاوه بر اینکه خلقت جهان هستی بر اساس عدل است ایجاد قوانین و سنن و کلمات جهان هستی نیز بر پایه عدل و داد تحقق یافته است چنانچه در آیه ۱۱۵ سوره انعام می‌خوانیم که:

و تمت کلمت ربک صدقاً و عدلاً لامبدل لکلماته و هو السمیع العلیم: عدالت به حد کمال رسید و هیچ کس تبدیل و تغییر آن کلمات نتواند کرد و او خدای شنوا و دانا ( به گفتار و کردار خلق) است.

در این آیه سخن از اتمام کلمه حق براساس صدق (راستی) و عدل ( اعتدال و برابری) است و در آن تردیدی و تبدیلی نیست.

و نیز در فرمایشی از پیامبر (ص) آمده است که. بالعدل و قامت السموات و الارض: یعنی آسمان‌ها و زمین (یا به طور کلی هستی) بر اساس عدالت استوار شده است. در این نگاه نیز عدل اساس خلقت و آفرینش است و آفرینش بدون آن معنا ندارد.

–

قرآن کتاب عدل:

در سیری که در قرآن می‌کنیم روش عادلانه آن را در همه موضوعات مشاهده می‌کنیم و انصاف و عدالت و بی‌طرفی و در واقع داوری منصفانه در تمام برنامه‌های آن به چشم می‌خورد به طور کلی در نمونه، این نوشتار می‌توان گفت که: وقتی می‌خواهد مشروبات الکلی و خمر را تحریم کند قبلاً به منافع ( اقتصادی که از راه شراب سازی و امثال آن بدست می‌آید و یا منافع طبی) آن اشاره می‌کند و سپس می‌فرماید: یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس و اثمهما اکبر من نفعهما و … ^[۲]

ای پیغمبر از تو از حکم شراب و قمار می‌پرسند. بگو در این دو کار گناه بزرگی است و سودهایی، ولی زیان گناه آن بیش از منفعت آن است. و یا در جایی دیگر با توجه تمام به امتیازاتی که مکتب اسلام دارد یک سره، کتابهای آسمانی قبل از خود را نادیده نمی‌گیرد و می‌فرماید: و مصدقاً  لمابین یدیه^[۳]: کتابهای نشده تورات و انجیل که قبل از من بوده مورد قبول من است و این خود دلیل دیگری از انصاف است.

–

عدالت ریشه در فطرت انسان دارد:

از منظر قرآن، عدل به مثابه صفت وملکه انسانی واجتماعی ریشه در فطرت انسانها دارد. بدین معنا که در نهاد آدمی و در اساس خلقت او گرایش به عدالت و عدالتخواهی، تنفر از ظلم و ستم، بی‌عدالتی و تبعیض وجود دارد.

و این حقیقتی است که انسان آن را در ذات خود یافته و فطرتش را بدان حکم می‌کند. هر چند که سرگرم شدن به اسباب ظاهری و امور دنیوی او را غافل ساخته باشد. لذا قرآن انسان را به چیزی بیرون از وجود انسانی خود و عقل و فطرت او فرا نمی‌خواند و اگر به عدل فرا می‌خواند، عدلی است که ریشه در وجوداو دارد. چنانچه در آیه ۹۰ از سوره مبارکه نحل می‌خوانیم:

ان الله یامر بالعدل والاحسان: همانا خداوند فرمان به عدل و احسان می‌دهد.

و نیز در ادامه مطلب در جایی دیگر آمده است. فالهمها فجورها و تقویها: ^[۴]که ما آشنایی با خوبی‌ها و بدی‌ها را به طور فطری در انسان قرار دادیم.

بنابراین عدالت از جمله مواردی است که نه تنها در وجود آدمی قرار دارد بلکه انسان آن را فطرتاً دوست دارد و دلیل آن، این است که حتی ستمگران برای ظلم خود دست به توجیه می‌زنند و سعی می‌کنند آن را عادلانه جلوه دهند. ونیز در آیات ۷ و ۸ سوره مبارکه انفطار که در آن سخن از تحقق عدل واعتدال در وجود آدمی است آمده است:

الذی خلقت فسواک فعدلک فی ای صوره ماشاء رکبک: پروردگاری که تو را آفریده پس تو را در سواء و تسویه قرار داد و آنگاه اعتدال و عدالت را در وجود تو محقق ساخت و در هر صورتی که خواست ترکیبت داد. یعنی تو را در آفرینش و خلقت اساساً و ذاتاً در سواء و اعتدال قرار داد. بنابراین چون عدالت ریشه در فطرت انسانی دارد باعث ثبات و آرامش و درواقع تغییر ناپذیر است و از آنجایی که آدمی همواره به دنبال آرامش (عدم تغییر) می‌باشد پس عدالت آرامش بخش است.

–

فهرست

چکیده: ۱

آفرینش‌ جهان هستی بر اساس عدالت: ۲

قرآن کتاب عدل: ۳

عدالت ریشه در فطرت انسان دارد: ۳

استقرار عدالت یکی از مهمترین اهداف انبیاء الهی: ۵

اهمیت عدالت در اسلام و جامعه اسلامی: ۵

عدل لساعه خیر من عباده سبعین سنه قیام لیلها و صیام نهارها: ۷

۱- عدالت در عبادت: ۷

۲- عدالت در نگاه: ۷

۳- عدالت در سخنگویی: ۸

۴- عدالت در رفتار با کفار و دشمنان: ۸

۵- عدالت در مدح و انتقاد: ۹

۶- عدالت در محبت و انتقاد: ۱۰

۷- عدالت در محیط خانه یا ( عدالت در رفتار با همسر) ۱۰

۸- عدالت در اقتصاد: ۱۱

الف- عدالت در توزیع: ۱۱

ب- عدالت در بهره‌‌گیری و مصرف: ۱۲

۹- شهادت و گواهی بر اساس قسط: ۱۳

۱۰- حکومت و داوری بر اساس عدل و قسط: ۱۳

۱۱- قیام بر مبنای قسط: ۱۴

نتیجه‌گیری: ۱۵

منابع و مأخذ : ۱۷

پی نوشتها : ۱۸