مقاله حماسه

دانلود مقاله حماسه

پیشگفتار

جمع آوری وتدوین اساسی روایات وداستانهای حماسی ایران که قرنها سینه به سینه واز نسلی به نسل دیگر نقل می شده ودرابتدا « پاره ای از آن ها دراوستا – به ویژه بخش یشت ها ـ‌ تألیف شده است .دردوره‌ساسانیان ،به صورت خداینامه ها ومجموعه هایی نظیر ایاتکار زریران ،داستان بهرام چوبین ،داستان رستم واسفندیار،داستان پیران ویسه ،کتاب پیکار وچند اثر دیگرتألیف می گردد.

وبعداز اسلام راویانی چون «آزاد سرو» وفرزانگانی مانند: «ماخ» و «شاهوی خورشید» و «شازان برزین» ویزدان دار وادبایی نظیر :ابوالمؤید بلخی وابوعلی محمد بن احمد بن احمد بلخی ومسعودی مروزی وابورمنصور عبدالرزاق طوسی ودرگردآوری وحفظ این روایات می کوشندتابالاخره حماسه سرایانی چون دقیقی وفردوسی واسدی طوسی و…

با نظم داستان های مزبورشاهکارهایی را درزمینه‌حماسه های اساطیری وپهلوانی به وجود می آورند که از میان آن ها شاهنامه کتابی است عظیم‌تر وسراینده‌ی تواناوفرزانه آن نسبت به سایرین هنرمندیش بیشتروچشم گیرتر است ودرواقع اوست که پس ازخاموشی طولانی در قلمرو هنر و اندیشه‌ایرانی نیروی اعجاب انگیزخود رادرتجدید حیات ملی ایران آشکار می سازد وهرچند که شعر دقیقی که پیشرو فردوسی به شمار می رود حاکی از رسیدن نوعی حماسه به حد بلوغ خود می باشد،اما کمال بخشی نوع شعر حماسی درایران به سراینده‌ی شاهنامه تعلق داردودر واقع این فروسی است که به واسطه‌«هماهنگی میان سجایای اخلاقی واستعداد هنریش ،همچنین نجابت وصفای ضمیر وعشق وی به مجدو بزرگواری وعواطف انسانی و وطن‌دوستی واحساسات ژرف اونسبت به خداوند ،همراه با اطلاعات گسترده‌ای که از مآخذ مورد استفاده خود به دست می آورد و آن ها را با ذوق شخصیش درهم می آمیزد» ، اثری آنچنان فاخر وشکوهمند را به رشته‌ نظم می کشد که نه تنها در میان آثار حماسی زبان فارسی ممتاز بلکه دربین آثار بزرگ ادبی جهان نیز کم نظیر است.

بنابراین با نظم شاهنامه داستان های منظوم حماسی ایران به اوج رفعت وزیبایی می رسد وبا پیدایی آن کاخی آنچنان بلند واستوار از سخن پی‌افکنده می شود که نه فقط از بادوباران روزگاران گزندی نمی یابد بلکه خود موجب نهضتی عظیم درقلمرو ادبیات حماسی فارسی می گرددوبه گویندگان بعداز فردوسی توان می دهد با نظم داستانهایی که مجال تدوین ونظم آنها برای اوفراهم نگردید ؛ اقدام کنند ، وآنچنان که می دانیم این مهم ، حدود یک قرن پس از فردوسی جامه‌عمل می پوشد وبا تدوین آثار منظومی چون گرشاب‌نامه ، بهمن‌نامه ، فرامرز‌نامه ،کوش‌نامه ،بانوگشسب‌نامه ،برزو نامه ، شهریار نامه ،آذر برزین نامه ،لهراسب نامه،جهانگیرنامه و… ، ادبیات حماسی ایران به حد اعتلاء‌وکمال خود می رسد.

–

فهرست

 نیایش…. ۱

مقدمه. ۲

پیشگفتار. ۴

فردوسی کیست ؟. ۶

حماسه. ۷

حماسه وآرمان گرایی در آن : ۸

مفهوم حماسه‌ ملی.. ۹

زن در اساطیر کهن : ۱۲

روز زن. ۱۳

زناشویی به شیوه‌پهلوانی.. ۱۶

نمونه‌زیبایی زن درشاهنامه. ۱۶

سخن اول. ۱۸

زنان حماسه ساز شاهنامه : ۲۴

فرانک : ۲۴

رودابه. ۲۵

بارداری رودابه وزادن رستم.. ۲۹

تهمینه. ۳۲

گرد آفرید. ۳۴

کتایون : ۳۵

معرفی دیگر زنان شاهنامه به ترتیب الفبا : ۴۳

آرزو : ۴۳

ارنوار : ۴۳

آزاده : ۴۳

آزرمیدخت : ۴۴

به آفرید : ۴۴

پوراندخت : ۴۴

جریره : ۴۵

خورشید : ۴۵

سپینود : ۴۵

سودابه : ۴۵

شیرین : ۴۶

غول : ۴۶

فرنگیس : ۴۶

گردآفرید : ۴۶

گردیه : ۴۷

گلشهر : ۴۷

ماه آفرید : ۴۷

مالکه :‌ ۴۷

سخن آخر : ۴۹

فهرست منابع و مآخذ : ۵۰